Po uważnym przeczytaniu rozprawy mogę stwierdzić, że ogromny wysiłek, jaki Autor włożył w opracowanie teoretyczne problemu, rzetelny przegląd i analizę bardzo licznej literatury naukowej – polskiej i zagranicznej, zaplanowanie wieloetapowych, szerokich badań ilościowych, a następnie ich niezwykle złożoną, staranną, rzetelną, wnikliwą analizę statystyczną – to wszystko zasługuje na bardzo wysoką ocenę tej monografii naukowej. Wkład pracy Autora do dorobku naukowego związanego z badaniem możliwości poszerzonej diagnozy i jej trafności w odkrywaniu poziomu kreatywności uczniów w procesie edukacji szkolnej jest ogromny, w efekcie czego powstało dzieło bardzo oryginalne, o bardzo wysokim poziomie naukowym. Książka, wyróżniając się klarownością stawianych tez i niezwykłą rzetelnością w sposobie kompletowania oraz analizowania materiału empirycznego wyraźnie bardzo wzbogaca badania nie tylko z dziedziny pedagogiki, w tym pedagogiki twórczości, pedagogiki zdolności, ale także psychologii edukacyjnej i psychologii zdolności.
Z recenzji dr hab. Janiny Uszyńskiej-Jarmoc, prof. UwB
„Niedostrzegana kreatywność: Trafność ocen kreatywności uczniów dokonywanych przez nauczycieli liceów i jej uwarunkowania”, to dojrzała monografia najlepszego w naszym kraju badacza tytułowego zjawiska. Jacek Gralewski już w swoich wcześniejszych artykułach prezentowanych w najbardziej prestiżowych pismach naukowych poświęconych kreatywności (i nie tylko) pokazał, że wskazany jest daleko idący sceptycyzm, gdy prosimy nauczycieli o wskazanie twórczych uczniów (nominacje), bądź o ocenę uczniowskiej kreatywności (szacowanie). Okazuje się bowiem wówczas, że wskazania te i wyniki uzyskiwane przez uczniów w testach są niemal niezależne. W ocenianej monografii autor idzie jednak dalej – nie tylko bardziej systematycznie i modelowo analizuje czynniki stojące za nauczycielską trafnością bądź jej brakiem, ale w masywnym, reprezentatywnym badaniu poddaje czynniki te empirycznemu testowaniu. W rezultacie uzyskujemy pierwszą (zarówno w kraju, jak i na świecie) monografię analizującą uwarunkowania trafności nauczycielskich nominacji i testującą hipotetyczny model, który stoi za ocenianiem ludzi w ogóle, a kreatywności uczniów w szczególności.
Na najbardziej ogólnym poziomie mamy do czynienia z książką naukowo i praktycznie ważną, dotykającą istotnego problemu, skonstruowaną w oparciu o najnowszą literaturę, opartą o znakomicie zrealizowane i przeanalizowane badanie. Jestem przekonany, że monografia Jacka Gralewskiego zainteresuje nie tylko pedagogów czy psychologów zajmujących się twórczością, ale również studentów, nauczycieli, a być może też szerzej rozumianą opinię publiczną.
Z recenzji prof. Macieja Karwowskiego
